هزار کلمه دخیل ترکی در فارسی

کلمات دخیل ترکی در فارسی ( محمد صادق نائبی )

اگر میبینیم زبان انگلیسی بخاطر داشتن زبان تکنولوژی ، غالب واژه های فنی زبانهای دیگر را تشکیل می دهد و یا زبان عربی بخاطر داشتن مفاهیم اسلامی ، واژه های مذهبی زبانهای مسلمانان را از آن خود میکند ، پس باید احتمال دهیم زبانی مانند ترکی که متکلمان آن هزاره هائی چند بر شرق و غرب عالم حکومت کرده اند و مردمان جهان از انگلیسی و اسپانیائی و عربی و فارسی و چینی و روسی و آلمانی و … را تحت لوای خود قرار داده اند ، در زبانهای دیگر رد پائی باید داشته باشد . چون ترکان جهان در طول هزاران سال تمدن ، مرزی برای حکومت نداشته اند ، پس به جرئت می توانیم بگوییم هیچ زبانی در کره خاکی نیست مگر آنکه ردپائی از زبان ترکی در آن وجود داشته باشد.

اروپائییان با علم بر این نکته ، تحقیقات گسترده ای روی این موضوع انجام داده و نتیجه گرفته اند که ۴۰ درصد زبان ایتالیایی ، ۲۰ درصد زبان انگلیسی ، ۱۷ درصد زبان آلمانی و … از واژه های زبان ترکی تشکیل شده اند . اجازه بدهید اینگونه بگوییم : اگر ترکی نبود ، یک پنجم زبان انگلیسی و دو پنجم زبان ایتالیایی حذف می شد.

پس شکی نمی ماند این زبان تاریخی و قدرتمند ، در زبانهای همسایه خود ( از نظر جغرافیایی نه ساختاری ) مانند چینی و عربی و فارسی نیز نفوذ فراوانی داشته باشد. از این میان ، زبان فارسی بیش از دیگران در معرض ورود واژه های ترکی قرار گرفته است. دلیل آن دو مسئله بیش نیستک یکی به خاطر حاکم بودن ترکها بر ایران ( فقط بعد از اسلام را اگر در نظر بگیریم ، ۱۱۰۰ سال ترکها در ایران حکومت کرده اند ) دیگری ترکان پارسی گوی بوده است. غالب شعرای ترک ، اشعار خود را پارسی سروده اند . یا اینطور بگوئیم : شعرای فارسی غالبا ترک بوده اند . علت آن بیشتر به ساختار زبان فارسی بر میگردد که تعریف و تمجید شاهان یا به اصطلاح معشوق با این زبان راحتتر است. از طرفی امرار معاش شاعران بیشتر با هدیه ای بود که شاهان در ازای تعریف و تمجید آنان به شاعران می دادند. برای همین فردوسی از دربار غزنوی فرار کرد و شعرای دوره صفویه بخاطر بی توجهی دربار به اشعار تعریف و تمجیدی متلاشی شدند و غالبا به هندوستان رفتند.

« واژگان زبان ترکی در پارسی » ، تحقیقی است گسترده روی واژه های ترکی که در ادبیات زبان همسایه خود ، پارسی ، وارد شده است. این کتاب در ابتدای سال ۸۰ به چاپ رسید و اکنون به اتمام رسیده است اسرار دوستان و علاقه مندان برای دسترسی به این کتاب و نداشتن امکان چاپ مجدد آن ، دلیلی شد تا با تلخیص کتاب و تبدیل آن به یک چهارم ( ۵۴ صفحه کاغذ A4 ) آنرا از طریق اینترنت در اختیار عموم قرار دهم . امیدوارم با این کار خدمتی برای زبان مادری خویش کرده باشم و انتظار دوستان را برآورده باشم . انشاالله.

در این مجال هزار واژه اصیل ترکی دخیل در فارسی بصورت اتیمولوژیک مورد بررسی قرار گرفته و با منابع کهن ترکی ، ریشه آنها استخراج میگردد .

زبان ترکی مانند فارسی نیست که غالب کلمات ریشه فعلی نداشته باشد و یا صرف و نحو افعال در آن بی ضابطه باشد. لذا از این طریق می توان ترکی بودن کلمات را اثبات نمود.

واژگان ترکی در پارسی تنها محدود به این هزار وازه نیستند . در دوسال گذشته واژگان جدیدی به این کتاب افزوده شده است که در چاپ بعدی کتاب در اختیار علاقه مندان قرار خواهم داد.