فرهنگ واژگان ترکی در زبان و ادبیات فارسی

فرهنگ واژگان ترکی در زبان و ادبیات فارسی

عادل ارشادی فر

آمیزش و الفت زبان های مهم سه گانه عالم اسلام یعنی ترکی و فارس و عربی حقیقتی کهن و جاودانه استکه ریشه در گذشته های خیلی دور تاریخ دارد. این اخطلاط و آمیزش بعد از ظهور اسلام و غلبه مسلمین بر ایران و آسیای میانه سرعت و وسعت بیشتری گرفتبا این تفاوت که در قسمتهایی از ایران زبان و خط مردم و دولت مغلوب ساسانی از رونق و حیاط افتاد ولی در اسیای میانه زبان رایج توده های مردم به همان قوت به حیاط خود ادامه داد و مهمترین خط رایج در میان آنان (خط اویغوری) به موازات پذیرش الفبای عربی تا قرن پانزدهم میلادی ادامه داشته است. فروپاشی امپراتوری ساسانی و تسلط اعراب بر سرزمینهای شمالی و شرقی شبه جزیره عرب مناسبات جدیدی در روابط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مردم این سرزمین ها بوجود آورد دو قرن سلطه سیاسی و فرهنگی اعراب بر این سرزمینها و همچنین گرایش اکثریت توده های مردم به دین اسلام و اسکان اعراب در سرزمین های مفتوحه نقش مهمی در این اختلاط فرهنگی ایفا کرد.

ظهور زبان دری (فارسی) و پذیرش الفبای عربی و پیدایش جنبش های سیاسی، مذهبی و فرهنگی در بعضی از مناطق ایران و ماورا النهر که منجر به تشکیل دولتهای کوچکی در این مناطق شد…

آغاز تشکیل دولت های ترک زبان از اواخر قرن چهارم هجری قمری و ادامه تسلط آنان تا قرون متمادی و تحقییا تا نیمه اول قرن چهاردهم هجری قمری (صرف نظر از دوره کوتاه مدت زندیه) یعنی تا آغاز سلطنت پهلوی (1304 ه ش) و…

بدیهی است در میان زبان های زنده جهان هیچ زبانی نیست که از تاثیرات زبانهای دیگر مصون مانده باشد و تاثیر پذیری زبانها را نمیتوان ناقض استقلال زبان ها دانست و برعکس میتوان مدعی شد که تاثیر پذیری اصولی زبانها از واژگان هم به غنای فرهنگی آنها می افزاید. شاید این ادعا را میتوان در بیت زیبای صدر این مقدمه ذکر کرد. در این بیت که واژگان آن شامل هشت واژه فارسی و پنج واژه ترکی و سه واژه عربی است، اگر هر یک از واژگان بیت را عوض کنیم آهنگ و بار معنایی شعر لطمه خواهد خورد…

گفتم قرقچی گشته ای، ای عشق اما یرت دل

ییلاق سلطان چون بود، قشلاق چوپان است این

«مولوی»